Cookies
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do twoich potrzeb. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje.
Istnieje wiele chorób prowadzących do powstania przewlekłej niewydolności oddechowej. Choroby mogą dotyczyć tkanki płucnej (przyczyny płucne) lub choroba może dotyczyć innych narządów (przyczyny pozapłucne)
Najczęstszą przyczyną PNO jest zwężenie oskrzelików oraz zmniejszenie powierzchni płuc (rozedma) w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Rzadziej do PNO może doprowadzić:
mukowiscydoza
infekcje i podrażnienie oskrzeli
zaburzenia przewodnictwa nerwowo – mięśniowego
nieprawidłowa praca ośrodka oddechowego
choroby miąższu płuc (włóknienie, marskość, rozszerzenia, rak płuc, pylica)
Często również choroba występuje w przypadku deformacji klatki piersiowej – wrodzonej, bądź nabytej: skolioza, kifoskolioza.
Do PNO może również prowadzić znacznego stopnia otyłość.
Także niektóre choroby kardiologiczne mogą prowadzić do PNO – np.: niewydolność serca, przewlekła zatorowość płuca, wady serca.
Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi PNO?
Na PNO chorują przede wszystkim osoby palące tytoń, który jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju POChP. Z kolei POChP jest w 80 % przyczyną wystąpienia PNO.
Ograniczenie nałogu palenia papierosów może w znaczącym stopniu przyczynić się do zmniejszenia liczby chorych z PNO.
Dane epidemiologiczne
Szacuje się, że PNO może występować u kilkudziesięciu tysięcy osób w Polsce.
Liczba osób chorujących wzrasta, co jest spowodowane wydłużeniem czasu życia oraz rosnącą liczba przypadków Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP).
Według danych epidemiologicznych na POChP choruje od 4% do 10% populacji. W Polsce przekłada się to na liczbę chorych pomiędzy 1.500.000 a 3.500.000.
Objawy PNO
Nie ma specyficznych objawów pozwalających rozpoznać PNO. Często dominują objawy choroby prowadzącej do powstania niewydolności oddychania
U chorych z PNO mogą występować:
Poranne bóle głowy
Uczucie senności i nadmiernego zmęczenia; okresowe podsypianie
Duszność wysiłkowa lub spoczynkowa
Ograniczenie świadomości
Sinica
Uruchamianie dodatkowych mięśni oddechowych
Diagnostyka PNO
O rozpoznaniu PNO zawsze decyduje lekarz na podstawie badania chorego oraz wyników badań dodatkowych
Najważniejsza jest diagnostyka choroby podstawowej, która doprowadziła do PNO.
W tym celu lekarz może zlecić wykonanie RTG klatki piersiowej, spirometrii oraz innych badań czynnościowych układu oddechowego, EKG, morfologii oraz innych niezbędnych badań.
Badaniem, które pozwala określić zawartość tlenu i dwutlenku węgla we krwi jest gazometria. Jest to badanie inwazyjne i polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi tętniczej. Zwykle pobiera się ją z tętnicy promieniowej lub udowej. Możliwe jest też pobranie tzw. krwi arterializowanej z płatka ucha, jednakże ze względu na możliwość uzyskania nieprawidłowych wyników – nie zawsze jest to metoda zalecana.
Metodą, która pozawala na oznaczanie zawartości tlenu we krwi bez naruszania ciągłości skóry jest pulsoksymetria, jednakże metoda nie pozwala na pomiar zawartości dwutlenku węgla. W związku tym jej zastosowanie jest ograniczone do screeningu niewydolności oddychania oraz monitorowania skuteczności leczenia.
Od niedawna stosuje się również metodę kapnografii przezskórnej, pozwalającej na ocenę stężenia dwutlenku węgla we krwi bez konieczności pobierania krwi.
Prawidłowe wartości gazometryczne we krwi tętniczej u młodej, zdrowej osoby oddychającej powietrzem atmosferycznym na poziomie morza w spoczynku wynoszą:
PaO2 = 95 ± 5 mmHg
PaCO2 = 40 ± 5 mmHg
SaO2 = 97 ± 2%
pH = 7,40 ± 0,05
HCO3- = 24 ± 2 mmol/L
zasób zasad (BE) = 0 ± 2 mmol/L
Następstwa PNO
Skutki lekceważenia PNO są bardzo groźne i niebezpieczne dla zdrowia
Gdy poziom tlenu we krwi spada, serce reaguje przyspieszonym biciem, starając się przepompować jak najwięcej krwi i zapewnić odpowiedni dopływ tlenu do komórek. To powoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi i obciążenie serca i często prowadzi do trwałych jego uszkodzeń. Ponadto organizm broni się poprzez zwiększoną wentylację (wzrasta częstość i głębokość oddechów).
Niedotlenienie tkanek prowadzi do przewagi metabolizmu beztlenowego, co w konsekwencji powoduje rozwój kwasicy mleczanowej. Kwasica prowadzi do śmierci komórek, w wyniku czego rozwija się niewydolność wielonarządowa.
W wyniku PNO rozwija się nadciśnienie płucne, a następnie prawokomorowa niewydolność serca. Może pojawić się sinica.
PNO prowadzi również do poliglobulii (zwiększenia liczny czerwonych ciałek krwi), co powoduje wzrost lepkości krwi, który sprzyja wystąpieniu zakrzepicy.
Wszytkie opisane powyżej powikłania prowadzą do pogorszenia funkcjonowania organizmu jako całości i w konsekwencji przyczyniają się do przedwczesnej śmierci.
Leczenie PNO
Celem leczenia jest jak najdłuższe utrzymanie funkcji oddechowej umożlwiającej choremu sprawne funkcjonowanie w społeczeństwie i zachowanie właściwej jakości życia.
Leczenie PNO sprowadza się przede wszystkim do leczenia choroby podstawowej. Niezależnie jednak od leczenia przyczyn stosuje się – w zależności od wskazań – leczenie wspomagające, przede wszystkim tlenoterapię.