Przewlekła niewydolność oddychania

Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi PNO?

Na PNO chorują przede wszystkim osoby palące tytoń, który jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju POChP. Z kolei POChP jest w 80 % przyczyną wystąpienia PNO.

Ograniczenie nałogu palenia papierosów może w znaczącym stopniu przyczynić się do zmniejszenia liczby chorych z PNO.

Dane epidemiologiczne

Szacuje się, że PNO może występować u kilkudziesięciu tysięcy osób w Polsce.

Liczba osób chorujących wzrasta, co jest spowodowane wydłużeniem czasu życia oraz rosnącą liczba przypadków Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP).

Według danych epidemiologicznych na POChP choruje od 4% do 10% populacji. W Polsce przekłada się to na liczbę chorych pomiędzy 1.500.000 a 3.500.000.

Objawy PNO

Nie ma specyficznych objawów pozwalających rozpoznać PNO. Często dominują objawy choroby prowadzącej do powstania niewydolności oddychania

U chorych z PNO mogą występować:

• Poranne bóle głowy
• Uczucie senności i nadmiernego zmęczenia; okresowe podsypianie
• Duszność wysiłkowa lub spoczynkowa
• Ograniczenie świadomości
• Sinica
• Uruchamianie dodatkowych mięśni oddechowych

Diagnostyka PNO

O rozpoznaniu PNO zawsze decyduje lekarz na podstawie badania chorego oraz wyników badań dodatkowych

Najważniejsza jest diagnostyka choroby podstawowej, która doprowadziła do PNO.

W tym celu lekarz może zlecić wykonanie RTG klatki piersiowej, spirometrii oraz innych badań czynnościowych układu oddechowego, EKG, morfologii oraz innych niezbędnych badań.

Badaniem, które pozwala określić zawartość tlenu i dwutlenku węgla we krwi jest gazometria. Jest to badanie inwazyjne i polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi tętniczej. Zwykle pobiera się ją z tętnicy promieniowej lub udowej. Możliwe jest też pobranie tzw. krwi arterializowanej z płatka ucha, jednakże ze względu na możliwość uzyskania nieprawidłowych wyników – nie zawsze jest to metoda zalecana.

Metodą, która pozawala na oznaczanie zawartości tlenu we krwi bez naruszania ciągłości skóry jest pulsoksymetria, jednakże metoda nie pozwala na pomiar zawartości dwutlenku węgla. W związku tym jej zastosowanie jest ograniczone do screeningu niewydolności oddychania oraz monitorowania skuteczności leczenia.

Od niedawna stosuje się również metodę kapnografii przezskórnej, pozwalającej na ocenę stężenia dwutlenku węgla we krwi bez konieczności pobierania krwi.

Prawidłowe wartości gazometryczne we krwi tętniczej u młodej, zdrowej osoby oddychającej powietrzem atmosferycznym na poziomie morza w spoczynku wynoszą:

• PaO2 = 95 ± 5 mmHg
• PaCO2 = 40 ± 5 mmHg
• SaO2 = 97 ± 2%
• pH = 7,40 ± 0,05
• HCO3- = 24 ± 2 mmol/L
• zasób zasad (BE) = 0 ± 2 mmol/L

Następstwa PNO

Skutki lekceważenia PNO są bardzo groźne i niebezpieczne dla zdrowia

Gdy poziom tlenu we krwi spada, serce reaguje przyspieszonym biciem, starając się przepompować jak najwięcej krwi i zapewnić odpowiedni dopływ tlenu do komórek. To powoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi i obciążenie serca i często prowadzi do trwałych jego uszkodzeń. Ponadto organizm broni się poprzez zwiększoną wentylację (wzrasta częstość i głębokość oddechów).

Niedotlenienie tkanek prowadzi do przewagi metabolizmu beztlenowego, co w konsekwencji powoduje rozwój kwasicy mleczanowej. Kwasica prowadzi do śmierci komórek, w wyniku czego rozwija się niewydolność wielonarządowa.

W wyniku PNO rozwija się nadciśnienie płucne, a następnie prawokomorowa niewydolność serca. Może pojawić się sinica.

PNO prowadzi również do poliglobulii (zwiększenia liczny czerwonych ciałek krwi), co powoduje wzrost lepkości krwi, który sprzyja wystąpieniu zakrzepicy.

Wszytkie opisane powyżej powikłania prowadzą do pogorszenia funkcjonowania organizmu jako całości i w konsekwencji przyczyniają się do przedwczesnej śmierci.

Leczenie PNO

Celem leczenia jest jak najdłuższe utrzymanie funkcji oddechowej umożlwiającej choremu sprawne funkcjonowanie w społeczeństwie i zachowanie właściwej jakości życia.

Leczenie PNO sprowadza się przede wszystkim do leczenia choroby podstawowej. Niezależnie jednak od leczenia przyczyn stosuje się – w zależności od wskazań – leczenie wspomagające, przede wszystkim tlenoterapię.